AFP’den Türkiye-İsrail ilişkileri analizi: Ekonomik durum, Filistin desteğinden ağır mı bastı?

Fransa merkezli Agence France-Presse, Türkiye ile İsrail arasında son dönemde gelişen diplomatik ilişkilerin Filistin tarafı ile ilişkileri nasıl etkileyeceğini analiz ederken, Türkiye’nin bölgedeki adımlarını değerlendirdi.

AFP’nin haberine göre, uzmanlar,  İsrail ile Türkiye arasındaki diplomatik bir çözülmenin, Ankara’nın desteğine güvenen Gazze’de hüküm süren Hamas için zorluklar yarattığını dile getirdi.

Türkiye ile İsrail ilişkilerinin on yıldan fazla bir süredir kopma noktasına geldiği hatırlatılan haberde, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 2007’de Gazze’de iktidara gelen Hamas ile yakın bir ilişki geliştirdiği vurgulandı.

‘HAMAS LİDERLERİ SIK SIK TÜRKİYE’Yİ ZİYARET EDİYOR’

Türkiye’nin, Batı’nın çoğu tarafından terör örgütü olarak kabul edilen gruba mali ve lojistik destek sağlamanın yanı sıra, uzun süredir İstanbul’da ikamet eden Saleh al-Aruri de dahil olmak üzere üst düzey Hamas yetkililerine de ev sahipliği yaptığı vurgulanırken, Hamas lideri İsmail Haniye ve eski şef Halid Meşal’in de Türkiye’yi sık sık ziyaret ettiği hatırlatıldı.

Ancak tüm bu gelişmelerin ardından 2007’den bu yana ilk kez bir İsrail Cumhurbaşkanı normalleşmenin bir parçası olarak Türkiye’ye geldi ve bu ikili ilişkilerde bir dönüm noktası olarak nitelendirildi.

Uzmanlar, Erdoğan’ın İsrail’e yönelik hamlesinin Filistin meseleleriyle pek ilgisi olmadığını, Türk liderin büyük olasılıkla mücadele eden ekonomisini destekleme arzusuyla motive olduğunu söyledi.

‘HAMAS ENDİŞELİ’

Ancak Gazze’deki El-Ezher Üniversitesi’nde siyaset bilimci olan Mokhaimer Abu Sa’ada, Hamas’ın, bu yakınlaşmanın etkilerini hissedeceğini söyledi. Siyaset bilimci, AFP’ye verdiği demeçte, “Hamas endişeli” dedi.

Sa’ada, İsrail’in Türk yetkililer üzerindeki baskıyı artırmasını beklediğini dile getirirken, ‘Hamas lideri bir gün ülkeyi terk ederse İran ya da Beyrut’a gider. Artık Türkiye’de sıcakkanlı karşılanacağını düşünmüyorum” dedi.

İsminin açıklanmamasını talep eden ve Erdoğan-Herzog ikili görüşmelerinde yer alan kaynaklar da ikilinin Hamas’ın Türkiye’deki varlığı üzerine uzun tartışmalar yaşadığını belirtti. Yetkili, bu durumun ‘İsrail’in uzun süredir şikayet ettiği bir sorun’ olduğunu dile getirdi.

‘TÜRKİYE İLE İLİŞKİLERİ FEDA ETMEYİZ’

Hamas, isim vermeden Cumhurbaşkanı Erdoğan ile İsrailli mevkidaşı Isaac Herzog’un görüşmesini kınamıştı. Hamas tarafından yayınlanan açıklamada, “Arap ve İslam ülkelerindeki kardeşlerimize yapılan bu ziyaretler bizi çok üzüyor” ifadeleri kullanılmıştı.

AFP’ye konuşan üst düzey bir Hamas yetkilisi, grubunun hiçbir ülkenin iç siyasetine karışmadığını ve “tüm Arap ve Müslüman ülkelerle ve özellikle Türkiye ile iyi ve dengeli bir ilişki sürdürmek” istediğini söyledi.

El-Ezher Üniversitesi’nde siyaset bilimci olan Naji Şurab, Hamas’ın İsrail yüzünden “Türkiye ile ilişkilerini feda etmeyeceğini” söyledi.

TÜRKİYE, MISIR’IN YERİNE ARABULUCU OLABİLİR

Hatta Hamas’ın Erdoğan’ın İsrail’le bağlarını onarmasının bir artısı olabileceğini de kaydetti. Hamas, İsrail ile doğrudan konuşmuyor, ancak Yahudi devleti ile görülebilmek için bir muhataba ihtiyacı var. Bu konuda uzmanlar, Türkiye’nin etkili olabileceği görüşünde…

Son yıllarda bölgede bu rolü Mısır oynuyor. Özellikle, geçen Mayıs ayında 11 günlük bir çatışmayı sona erdirmek için taraflar arasında ateşkes müzakereleri Mısır’da gerçekleşmişti.

Ancak Hamas’ın Mısır Devlet Başkanı Abdülfettah es-Sisi ile bağları, sürekli bir güvensizlik nedeniyle zayıflıyor gibi görünüyor… Sisi, Mısır’ın merhum İslamcı cumhurbaşkanı ve Hamas’ın müttefiki Muhammed Mursi’yi 2013’te devirmişti.

Şurab, “Türkiye, İsrail’e baskı yapmak için Mısır’dan daha etkili ve güvenilir bir kanal” dedi.

İslamcı hareketler uzmanı Hossam al-Dajani de AFP’ye verdiği demeçte, Türkiye’nin Filistinlilere verdiği desteğin Ankara’ya Müslüman dünyasında kredi kazandırması nedeniyle yakın Hamas bağlarını korumaya çalışacağını söyledi.